De Algemene Beschouwingen (oftewel de visie van ROSA) op de begroting 2025-2028, zoals vanavond uitgesproken door onze fractievoorzitter Hans Kuyper.
Voorzitter,
Sinds de vorige Algemene Beschouwingen zijn we er niet op vooruit gegaan. De wereld staat letterlijk en figuurlijk in brand en in Den Haag heeft rancuneus rechts de macht gegrepen. Hoewel dit kabinet gelukkig niet de capaciteiten lijkt te hebben om hun meest kwaadaardige plannen ten uitvoer te brengen, ligt het noodzakelijke werk stil. Met regeringspartijen die uit zijn op tweespalt en onvrede is het lastig opbouwen. Laten we hopen, voorzitter, dat Nederland gauw van deze bestuurlijke plaag verlost zal zijn.
Des te groter onze waardering voor het college van Zaanstad, dat zich wél inspant om de belangen van onze inwoners te behartigen. Het is ongehoord dat we daardoor op een ramkoers met Den Haag zijn geraakt. Maar we hebben weinig keus, nu het Binnenhof in meerderheid doof lijkt voor de smeekbedes vanuit de gemeenten. ROSA steunt het college, en met name de wethouder financiën, in deze gerechtvaardigde, maar zware strijd.
Het is ook voor onze ambtenaren niet gemakkelijk om met alle onzekerheden om te gaan. ROSA wil haar waardering uitspreken voor deze begroting, die ondanks alles weer helder leesbaar en overzichtelijk aan ons gepresenteerd werd. Daar spreekt een soort onverzettelijkheid uit die hartverwarmend is.
En we zijn ook blij met onszelf, voorzitter. In deze zaal weten we als raad, ondanks de soms grote ideologische afstand, wél constructief samen te werken. ROSA hoopt vurig dat we de negativiteit die rondgaat in de wereld buiten de deur weten te houden. Er blijft immers genoeg te doen en op veel terreinen is er geen tijd te verliezen.
Erfgoed heeft veel aandacht in deze begroting en dat is terecht. De historische lijnen bepalen immers ons pad naar de toekomst, en die toekomst vraagt verrassend vaak om een teruggrijpen naar oude materialen en technieken. Maar de woningnood trekt ondertussen ook partijen aan die karakteristieke panden kopen voor de sloop, om er liefdeloze betonnen blokken voor terug te plaatsen. Onze linten, dijken en paden, onze Zaanse identiteit, staat daarmee onder druk. De opdracht voor de komende periode is om daar een afdoend antwoord op te vinden.
Misschien, voorzitter, moeten we ervoor kiezen om vanaf nu niets meer te slopen. Tenzij er zeer zwaarwegende argumenten zijn. Die zijn er namelijk heel vaak niet. Laten we het eens proberen: Zaanstad – laat-maar-lekker-staan-stad. Dat is ook verreweg de duurzaamste optie. En wat we nieuw bouwen, bouwen we dan in hout. Want daar zijn we goed in. Die ambities kunnen wel wat omhoog.
Duurzaamheid is een verplichting naar de komende generaties. Ook de kwaliteit van ons water, de lucht en de biodiversiteit dienen zonder uitstel verbeterd te worden. Emissies moeten naar nul en onze stenige wijken schreeuwen om vergroening. De ambities zijn er zeker, maar net als bij het erfgoedbehoud is de praktijk weerbarstig en we gaan simpelweg niet snel genoeg. En daarvan ondervinden we de gevolgen al. Ook onze accountant adviseert de kosten van klimaatverandering in de begroting op te nemen. We hebben immers tegenwoordig om de paar jaar een vernietigende zomerstorm. En dat gaat echt niet minder worden.
Maar hoe dan ook, Zaanstad groeit en die groei moeten we faciliteren. Om kinderen een toekomst te geven in onze gemeente is het essentieel dat zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen. Het is goed om te kunnen constateren, voorzitter, dat Opgroeien in een Kansrijke Omgeving een plek heeft in deze begroting. Onze kinderen verdienen die aandacht. En onze samenleving heeft er baat bij dat we onze jeugd kunnen bereiken en veilig naar volwassenheid begeleiden. Daarnaast is ROSA verheugd dat het extra aanbod op de scholen voor steeds meer kinderen toegankelijk is. Ook in de toekomst hebben we behoefte aan sterke, goed-geïnformeerde, mondige Zaankanters.
Want er drijven donkere wolken aan. Het komende jaar zal uitwijzen of we onze ambities kunnen waarmaken, of dat we voor pijnlijke keuzes komen te staan. Maar ook als dat laatste gebeurt, zal ROSA waken voor de belangen van de meest kwetsbaren. We zullen ons hard maken voor de plekken en evenementen waar mensen elkaar ontmoeten, in alle wijken en dorpen. Voor kansen en cultuur om de hoek – soms letterlijk om de hoek, zoals de prachtige murals die de laatste jaren zijn verschenen. ROSA zou ook graag poëzie op blinde gevels zien. Zo zorgen we voor straten die leefbaar zijn én leesbaar – in alle betekenissen van dat woord.
Er is nog tijd. Laten we, zoals eerder gezegd, de negativiteit buiten deze zaal zien te houden. Kop in de wind en schouders eronder! Daarom besluiten we, voorzitter, het zal u niet verbazen, met deze woorden:
Onze raad trekt samen op om het Ravijnjaar te voorkomen.
Kabinet, duw ons niet het ravijn in!*
* Deze laatste twee zinnen werden tijdens de Algemene Beschouwingen door 13 van de 15 fracties uitgesproken, ter onderstreping van de eensgezindheid op dit punt.
