We gaan de energietransitie regionaal aanpakken


Dit is een bijdrage van Mariska Schuttevaêr

Het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie, oftewel de RES, is een uitvloeisel van het Nationaal Klimaatakkoord (2019). En het Klimaatakkoord is weer een uitwerking van de internationale klimaatafspraken in Parijs uit 2015.

Nederland is opgedeeld in energieregio’s; wij vallen onder Noord-Holland Zuid. In de RES NHZ wordt onderzocht en afgesproken hoe we in 2030 de CO2-uitstoot kunnen halveren, middels gebruikmaking van duurzame energie. Het einddoel is om in 2050 energieneutraal te zijn.

In Zaanstad behandelen we momenteel de concept RES 1.0. Alle partijen konden hun wensen en bedenkingen hierop kenbaar maken. Aan de hand hiervan zijn de ‘Wensen en Bedenkingen’ van Zaanstad opgesteld. Niet alle ingebrachte punten van alle fracties zijn hierin meegenomen. Dat kan ook niet, want de meningen liggen soms mijlenver uiteen.

Aanstaande donderdag worden de amendementen (tekstwijzigingen) en de moties op de Wensen en Bedenkingen van Zaanstad in de Zaanse raad behandeld.

ROSA heeft vier amendementen en één motie ingediend, de amendementen gaan over het niet uitsluiten van traditionele windmolens met moderne generatoren, het niet uitsluiten van windmolens tot 15 meter, het lokale eigenaarschap van (en het lokale profijt op) zon- en windenergie, het inzetten van vervangende technieken i.p.v. het verbranden van biomassa bij toekomstige verwarming van Zaanse woningen. De motie gaat over onze wens om gebruik te maken van eerdere onderzoeken en niet alles opnieuw te doen.

Nu was ROSA altijd een warm voorstander van het Zaanse voornemen om in 2020 klimaatneutraal te zijn. Dit is verre van gelukt, maar dat heeft zeker niet aan ons gelegen! De doelstellingen van de RES zijn wat ons betreft te voorzichtig. Wij maken ons dusdanig zorgen over het veranderende klimaat dat wij het ergste vrezen voor de toekomstige leefbaarheid van onze aarde.
Maar wij hebben het helaas niet alleen voor het zeggen en nu ligt er de RES. We gaan proberen om daar in elk geval het beste van te maken!

Onderstaande is een verkorte weergave van de tekst die wij afgelopen donderdag hebben ingebracht tijdens het debat over de Wensen en Bedenkingen op de concept RES 1.0:

Voorzitter,

Een aantal van de door ons eerder ingebrachte wensen en bedenkingen zijn verwerkt in het raadsvoorstel. Zo gaven wij aan dat we de samenhang met de opgave op het gebied van klimaatadaptatie misten. Dit wordt nu in het voorstel als aandachtspunt aangegeven en daar zijn we blij mee.

Eén van onze andere wensen was het verder uitwerken van lokaal eigenaarschap, om meer draagvlak te creëren en zodat Zaanse inwoners profijt kunnen hebben van de opbrengst van windturbines, maar dit geldt wat ons betreft ook voor grotere projecten op het gebied van zonnepanelen.

Momenteel is de gemeente Zaanstad geen eigenaar van de hier aanwezige windturbines, dat zal wat ons betreft in de toekomst moeten veranderen voor wat betreft nieuwe windturbines. Want alleen zo kan de gemeente ook profiteren van het rendement en hierdoor ook de Zaanse inwoners, bijvoorbeeld middels WeSpark.
Daarnaast zou je kunnen uitwerken hoe je als inwoner van Zaanstad een aandeel zou kunnen kopen in zon- en windenergie.

Ook één van onze wensen die is opgenomen was het niet blindstaren op alleen zon- en windenergie, maar om ook innovatievere technieken zoals thermische energie uit oppervlaktewater mee te nemen. Maar wat ons betreft wel nadrukkelijk met uitsluiting van kernenergie, zoals dat gelukkig al in deze conceptversie is opgenomen.

Wij zijn voorstander van meer windmolens langs het Noordzeekanaal. Bij windmolens langs wegen en spoorlijnen, alsmede in industriegebieden zal, afhankelijk van de plek, telkens een afweging moeten worden gemaakt, waarbij de vlieg- en trekroutes van vogels een belangrijke afwegingsfactor moeten zijn.

Sowieso denken wij dat we windenergie niet te snel terzijde moeten schuiven. Natuurlijk wil ROSA geen windturbines in de natuurgebieden. Maar hiernaast zien wij voldoende andere mogelijkheden. Het rendement van windenergie is immers vele malen hoger dan dat van zonnepanelen.
Maar het beste is een combinatie van zon en wind. Zodat je zowel ‘s zomers als ‘s winters het hoogste rendement kunt inzetten.

Verder zijn van mening dat kleinere windmolens ook meegenomen zouden moeten worden in de RES. Hiervoor bestaan tegenwoordig ook mooie opties die van hout gemaakt zijn.

Ook denken wij aan meer windmolens zoals de geplande Zaadzaaijer op de Hemmes. Dus ‘windturbines’ die eruit zien als traditionele windmolens. Prachtig passend in het Zaanse landschap.

Tot slot hebben wij middels technische vragen onder andere gevraagd naar eerder uitgebrachte nota’s en rapporten omtrent windenergie in zaanstad. Omdat wij een beetje bang waren dat alle eerdere onderzoeken in het kader van de RES weer opnieuw worden gedaan. Deze hebben wij helaas nog niet mogen ontvangen. Wel vernamen wij dat eerdere onderzoeken niet meegenomen zullen worden.
Hiermee bedoelen wij bijvoorbeeld het planMER uit 2010, een uitgebreid rapport waarin de milieueffecten onderzocht en beoordeeld worden van de zoeklocaties voor windturbines en woningbouw. Waarin acht zoeklocaties zijn beoordeeld op haalbaarheid. En waar uiteindelijk de vier meest gunstige locaties voor windturbines uit naar voren zijn gekomen.
Het niet meenemen van eerdere onderzoeken vinden wij zonde van het geld. Dat geld kan beter gebruikt worden om, zoals wij al 20 jaar zeggen, eens iets te gaan doen om de energietransitie te versnellen. En om eens op te houden met het schrijven van plannen en het praten hierover. Want als we nog eens 30 jaar gaan wachten wonen er alleen nog vissen in dit gebied.