Zaanstad kiest voor enorme muur van glas en staal


Het was zo’n mooi moment, afgelopen donderdagavond in de raadzaal. Het eerst echte Omgevingsplan (dat is een bestemmingsplan maar dan in de geest van de komende Omgevingswet) werd door de raad goedgekeurd. Daarmee zijn de voorwaarden voor de herontwikkeling van het Hembrugterrein helder vastgelegd.

Er is door iedereen vreselijk veel tijd in gestoken, het hele terrein is geanalyseerd en de verschillende deelgebieden zijn in kaart gebracht. Er zijn heldere regels opgesteld en er zijn beleidslijnen ontwikkeld om de schoonheid en de veiligheid te waarborgen.

Uitgangspunt bij iedere ontwikkeling is dat de cultuurhistorische waarden leidend zijn. In vorm, volume en uitstraling moet nieuwbouw passen in de sfeer van het Hembrugterrein. Het is echt een prima Omgevingsplan en ROSA is er blij mee…
Maar…

De Kogelfabriek, zoals hij er nu (nog) uitziet.

Het plan voorziet ook in twee zogenaamde ‘spetterlocaties’. Daar mag een architect even uit zijn dak gaan. En dat laat de gemiddelde architect zich geen twee keer zeggen. Geef ze een vinger en ze nemen de hele hand. Voor je het weet gaan ze ‘de dialoog met de omgeving aan’ en dan zijn de rapen gaar.
Op de Kogelfabriek, dat indrukwekkend lange, spierwitte gebouw aan de rand van het Noordzeekanaal, mag volgens het Omgevingsplan ‘een hoogteaccent’ komen. Dan denkt u misschien aan het elegante vuurtorentje dat er sinds drie jaar vriendelijk op staat te pronken. Maar dan heeft u buiten de architecten van OMA gerekend, het bureau van superster Rem Koolhaas.
Bovenop het gemeentelijk monument de Kogelfabriek komt een langwerpig doos van 250 bij 20 meter, en 10 meter hoog. Het geheel staat op pootjes op het dak van het monument en wordt uitgevoerd in spiegelglas en roestvrij staal. Voor passagiers van passerende cruiseschepen zal het geheel eruit gaan zien als een enorme, glanzende muur die de Amerikanen onder hen misschien doet terugdenken aan de plannen van hun eigen president. Een glazen reuzendoodskist voor de aspiraties van dit college.

ROSA zag de plannen, huiverde en kwam met een amendement om een dergelijke aantasting van het beeld van het Hembrugterrein onmogelijk te maken. Het kreeg niet voldoende steun.
Andere partijen wilden ‘niet meteen dingen gaan verbieden’ en ‘ruimte laten voor creativiteit’. Die partijen denken namelijk dat ze er later nog over kunnen beslissen. Dat is niet zo. Het ‘hoogteaccent’ op de Kogelfabriek staat nu in het Omgevingsplan en kan dus gebouwd worden. De raad heeft daar niets meer over te zeggen.

Zo kreeg een mooi moment donderdag toch een zwart randje. En Zaanstad binnenkort haar eigen versie van de zilveren doos die overal in Europa steden ontsiert. Wij hebben de schetsen in ons bezit, maar tonen die hier niet. Ten eerste omdat ze nog vertrouwelijk zijn. Maar vooral ook omdat we uw eetlust niet willen bederven.