Zaanstad-Noord is groter dan je denkt


Zaanstad-Noord is groter dan je denkt

Veel groter – en daarom wordt dit stukje een soort long read. Ga er maar even voor zitten!

In de raadsvergadering van 12 december is het participatieplan voor MAAK.Zaanstad Noord aangenomen. Op initiatief van de ChristenUnie, ROSA en het CDA is het wel belangrijk aangepast.

Het gebied dat valt onder MAAK.Zaanstad Noord omvat Wormerveer en het oostelijk deel van Krommenie. Het bureau dat de eerste verkenning (de ‘analyse’) heeft uitgevoerd, was lyrisch over dit deel van onze gemeente. De verbinding met het open landschap, de Zaan, de karakteristieke wijken en buurten werden terecht als belangrijke pluspunten aangevoerd.

Maar vreemd genoeg kwamen die niet terug in de zes speerpunten die gebruikt gaan worden in het gesprek dat met de bewoners en gebruikers gevoerd zal gaan worden. Daarom kwamen CU, CDA en ROSA met een motie om dat recht te zetten. Een meerderheid van de raad was het gelukkig met ons eens.

Maar dit verhaal is groter.

De zes speerpunten in de participatieaanpak voor MAAK.Zaanstad Noord zijn gebaseerd op de zes ‘strategische opgaven’ van de Zaanse Omgevingsvisie, die eind 2020 gereed moet zijn. Begin dit jaar hebben ROSA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren al geprobeerd daar zeven strategische opgaven van te maken door natuur en milieu een aparte plek te geven, in plaats van dat ze ondergeschikt worden gemaakt aan ‘stedelijke ontwikkeling’. Daarvoor maakten wij een amendement – dat helaas op 16 januari werd verworpen.

Wat ons betreft was dat een gemiste kans, en dat blijkt nu dus ook. De kans bestaat dat we bij elk participatieplan, bij elke gebiedsstrategie, bij elke grote nieuwe ontwikkeling moeten knokken om natuur en andere kwetsbare aspecten van een gebied in het oog te blijven houden. Wat dat betreft is de motie die donderdag werd aangenomen een eerste, belangrijk signaal dat impact kan (en moet) hebben op de hele stad.

En er is nóg meer.

Op een mooie plek binnen de grenzen van MAAK.Zaanstad Noord ligt immers ook cultureel centrum De Groote Weiver, gevestigd op het zogenaamde REM-eiland in een bijzonder gebouw dat in 1982 voor PWN en PEN werd ontworpen door de Bergense architect Maarten Min. Het was zijn eerste grote opdracht en kan worden gezien als een vroege, geslaagde poging om de traditionele Zaanse houtbouw te integreren in een modern gebouw. De plattegrond vertoont zelfs verrassende overeenkomsten met het stadhuis van Sjoerd Soeters, dat bijna dertig jaar later werd opgeleverd; beide ontwerpen zijn gebaseerd op Zaanse dorpsstructuren. Het is postmodernisme in zijn mooiste vorm en daardoor misschien wel monumentwaardig.

ZVH, eigenaar van het terrein, wil hier graag woningen bouwen en daarvoor zal de schepping van Maarten Min moeten wijken. Alle huidige huurders, waaronder dus ook De Groote Weiver, is de wacht aangezegd. Maar alternatieve locaties voor de bloeiende culturele instelling zijn schaars en eigenlijk wil De Groote Weiver ook helemaal niet weg. Want deze plek, samen met de eigenzinnige programmering en de unieke sfeer, heeft De Groote Weiver bekend en geliefd gemaakt bij Zaankanters uit alle windstreken en ook bij liefhebbers van (ver) buiten de gemeente.

Een verhuizing is wat ROSA betreft ook niet logisch. In MAAK.Zaanstad Noord zullen veel nieuwe woningen worden gebouwd, en daar horen ook culturele en maatschappelijke voorzieningen bij. De Groote Weiver kan, op zijn gunstige locatie op de grens van Wormerveer en Krommenie en met de buurtfuncties die hij nu ook al vervult, een waardevol centrum van activiteiten zijn en meegroeien met de ontwikkelingen. Dat sluit ook goed aan bij de Cultuurvisie, die nog onlangs door de gemeenteraad is vastgesteld en waarin spreiding van culturele voorzieningen over de gemeente een belangrijk doel is. Bovendien lijkt het goed mogelijk om woningen te bouwen op het REM-eiland zónder De Groote Weiver te belemmeren.

Dit is een taai en ingewikkeld proces (van geld, afspraken, botsende belangen – nou ja, zoals dat soort dingen gaan) waarvan de uitkomst nog lang niet vaststaat, maar dat wel invloed kan hebben op de hele gemeente. Vandaar: Zaanstad-Noord is groter dan je denkt. 

Tijdens een werkbezoek afgelopen week leek het universum De Groote Weiver goedgezind te zijn. We zullen zien wat dit gunstige voorteken waard is!