Zwerfafval: opruimen is (helaas) de oplossing niet


Al jarenlang is er een strijd gaande over de vraag hoe we de enorme berg zwerfafval het best kunnen verminderen. Enerzijds zijn er de natuur-en milieuorganisaties, betrokken burgers en andere groeperingen die (het liefst morgen nog) statiegeld ingevoerd willen zien op ál het blik en plastic flessen en flesjes. Anderzijds heb je de verpakkingsindustrie, de detailhandel en andere groeperingen (hierna voor het gemak samengevoegd tot ‘het bedrijfsleven’) die er belang bij hebben om het huidige statiegeldbeleid vooral zo te laten. Statiegelduitbreiding, zo redeneren zij, gaat extra geld kosten, en extra werk.

Er zijn al diverse landelijke proeven geweest waarmee het bedrijfsleven wilde bewijzen dat de uitbreiding van het statiegeld echt niet nodig is. Maar elke keer blijkt dat toch de straten, de parken, de sloten, enz, enz. blijvend vervuild zijn door zwerfafval.

Gelukkig zijn er, ook in Zaanstad, verschillende burgers (al dan niet in een collectief) al jaren enthousiast zwerfafval aan het opruimen. En dat is geweldig! Want zo voorkomen ze dat een deel van die troep terechtkomt in onze voedselketen en in onze zeeën, waar inmiddels al duizenden vierkante kilometers aan ‘plastic soep’ drijft.

Helaas zijn al hun inspanningen niet voldoende. De enige blijvende manier om de hoeveelheid zwerfafval te verminderen is de heffing van statiegeld – ook op kleine plastic flesjes en op blikjes. In landen als Zweden, Denemarken en Duitsland weten ze dit allang. Daar is de hoeveelheid zwerfafval op straat en in de natuur aanmerkelijk verminderd sinds de uitbreiding van de statiegeldheffing.

In december 2017 stemde de Zaanse gemeenteraad unaniem voor aansluiting bij de ‘Statiegeldalliantie’, een landelijk verbond van gemeentes en organisaties die zo samen druk wilden uitoefenen op de regering voor een snelle invoering van statiegelduitbreiding. Toch besloot de regering de invoering van de statiegelduitbreiding pas in maart 2021 in te laten gaan, tenzij het bedrijfsleven het voor elkaar krijgt om de hoeveelheid drankverpakkingen in het zwerfafval met minimaal 70% te verminderen. Waarna het bedrijfsleven dus weer met nieuwe ideeën kwam. Zoals een pilot waar vier Nederlandse gemeentes aan mee gaan doen. Ook Zaanstad.

ROSA vond dit nogal tegenstrijdig t.o.v. de mede-ondertekening van de Statiegeldalliantie, en stelde het college bijgevoegde vragen. Nieuwssite Zaanstad.nieuws schreef er dit artikel over.
Maar wij zijn ook heel benieuwd naar de reacties van de overige Zaanse politieke partijen, dus binnenkort komen we met een agenda-initiatief over dit onderwerp.