Algemene beschouwingen op de begroting 2019-2022 van ROSA


Voorzitter,

De begroting 2019-2022 is wat ROSA betreft een consistent verhaal dat voortvloeit uit de coalitieafspraken en de daaropvolgende Kadernota. We kunnen ons dan ook vinden in deze lijn. Daarbij zijn we ons er terdege van bewust dat we met dit college nog maar een half jaar op rit zijn en veel voornemens ook nog daadwerkelijk hun beslag moeten krijgen. Maar wij zijn wel een partij van doeners en we verwachten dan ook dat er op korte termijn zichtbare stappen gezet worden op tal van terreinen. Extra verwachtingen zijn er wat dat betreft op het gebied van een klimaatneutrale samenleving en het terugdringen van de wachtlijst voor woningzoekenden.

Alom wordt geroepen wordt dat de crisis achter de rug is en dat is op vele terreinen in de samenleving ook duidelijk merkbaar, maar helaas moeten we constateren dat Zaanstad er financieel nog niet goed voor staat. Dit wordt onder andere zichtbaar door het voorlopig tekort in de algemene reserve. Een tegenslag voor dit college zijn ook de gestegen kosten in, met name, de jeugdzorg. Kostenbeheersing en gedegen onderzoek naar de oorzaken hiervan zijn een absolute must.

In de Burap 2018 is opgenomen dat er €. 5,4 miljoen wordt afdragen vanuit de Algemene Reserve Grondzaken aan de Algemene Reserve Sociaal, maar dat kan natuurlijk niet oneindig doorgaan en naar aanleiding van de huidige ramingen worden de komende jaren geen afdrachten vanuit de ARG verwacht, zo lezen wij in het Meerjarenperspectief Grondzaken. Extra middelen vanuit het rijk zijn helaas ook niet te verwachten, zoals onder meer blijkt uit de septembercirculaire.
Verheugd zijn wij over de vrijval van €. 2,5 miljoen uit de Egalisatievoorziening Riolen. Het zou mooi zijn om dit geld in te zetten voor het Groen- en Waterplan. Zo’n vrijval, en ook de zoektocht naar geld uit stille reserves, geeft wel aan dat het begint te wringen. En dat wringen mag wat ROSA betreft absoluut niet ten koste gaan van ons sociale gezicht.

Met het wegvallen van het Cultuurcluster wordt eindelijk de route geopend om te komen tot hergebruik van ons cultureel erfgoed. Ook blijkt nu dat andere gebouwen, die ten tijde van de verplaatsing naar het Cultuurcluster bestempeld werden als niet meer van deze tijd, plotseling nog jaren mee kunnen, zoals de directeur van Fluxus verklaarde over de muziekschool.

ROSA is altijd een warm voorstander geweest van de combinatie wonen en werken en dat is in geen stad zo nadrukkelijk aanwezig als hier. Dat werken vraagt ook om goedgeschoold personeel en ROSA is dan ook verheugd te mogen lezen dat ROSA’s ‘Hogeschool voor de Handen’ voor het eerst in een begroting wordt genoemd. Ga eens met de organisatie Bouwmensen praten. Twee jaar geleden nam ROSA al actief deel aan de voorbereidingen voor een opleiding waar vakmanschap de boventoon moet voeren.

Dit college wil archeologisch onderzoek, en publicatie van de resultaten daarvan, stimuleren. Dat is mooi. ROSA zou echter ook graag willen dat de vondsten zelf ontsloten worden voor belangstellenden. In het kader van het onderzoek naar een Hollandmuseum zou de archeologie ook aandacht moeten krijgen, hetzij in hetzelfde gebouw in Zaandam, hetzij als dependance ergens in de buurt van Het Hain en de kreekrug van Assendelft in het kader van spreiding van bezoekers.

De wet BIBOB zal ook worden toegepast op grond- en vastgoedtransacties. Dat is heel goed. Maar vooralsnog blijft het speerpunt op horeca. Terwijl we weten dat criminelen allang heel andere detailhandel misbruiken: kapperszaken, sportscholen, reisbureaus. Ook verwachten wij van het college voorstellen voor het aan banden leggen van illegale verhuur van woningen aan toeristen en arbeidsmigranten en een betere controle hierop.
Op pagina 53 lezen we: ‘Om nieuwe maatschappelijke voorzieningen te bouwen, zoals scholen, buurthuizen, sportcomplexen of culturele instellingen, is er zeer beperkt ruimte beschikbaar. Dit komt omdat de prioriteit gaat naar woningbouw.’ Deze constatering spreekt boekdelen. In wat voor stad willen wij onze burgers laten wonen? Schei eens uit met die dwangmatige fixatie op aantallen woningen. Maak een mooie gevarieerde stad – anders komt Sinterklaas nooit meer.

Op het gebied van milieu en klimaatadaptatie valt uiteraard veel te benoemen. Met de voorstellen uit deze begroting en de ambities uit het collegeprogramma kunnen we een flinke slag maken naar een duurzaam Zaanstad. Maar wij wensen wel daadkracht, snelheid en minder gepraat. Actie is op dit punt ons credo. Bij ‘Collectiviteit organiseren’ missen wij de energiecoaches die in ons coalitieprogramma staan.

Op pag 65 staat: ‘Als de kwantiteit van groen en water door stedelijke verdichting afneemt, zal er kwaliteit, passend bij de aanwezige waarden, op andere plaatsen worden toegevoegd. Bovendien gaan we het buitengebied beter ontsluiten voor recreatief gebruik.’ ROSA gaat voor kwalitatief aantrekkelijke woongebieden waar groen en water eerder toenemen omdat de burger niet in steenwoestijnen wil leven en dat wringt met de gewenste klimaatadaptatie. Geen plek voor groen in een buurt past niet in dit collegeprogramma.

Ondanks die kritische geluiden die wij hierboven hebben laten horen over de Zaanse bouwopgave, zien wij kansen om de wachtlijsten voor woningzoekenden terug te dringen. Dat vraagt om onconventionele maatregelen. In 2016 is de raad akkoord gegaan met het realiseren van ‘klaine hoissies’. Tot nu toe niks. Leegstaande kantoorpanden transformeren? Wij kennen er nu één. Als het aan ROSA ligt, gaan we leegstaande gebouwen niet vullen met één of twee kraakwachten, maar moet de eigenaar de leegstand melden en wijst de gemeente het gebouw als tijdelijke woonvorm aan voor meerdere personen. En gaan we strakker regisseren op welke woonvormen ontwikkelaars mogen bouwen. En maken we tempo met bestemmingsverandering van industrieterreinen van werken naar de combinatie wonen/werken. Het zijn een maar paar ideeën; het lijstje is zeker niet limitatief.

ROSA heeft onder andere een motie ingediend over een uitzichtpunt aan de Krommenieër Westdijk. Zo’n tweeduizend jaar geleden is er daar vlakbij ook al eens één gebouwd. Kennelijk waren die Romeinen ook overdonderd door de schoonheid van het omringende landschap.