Dit is een bijdrage van: Menno de Haas
In het voorjaar van 2023 introduceerde ROSA middels een agenda-initiatief de preventieaanpak Opgroeien in een Kansrijke Omgeving, oftewel OKO. Een beproefde aanpak gebaseerd op het IJslandse model. De aanpak, ooit ontwikkeld om het middelengebruik onder jongeren terug te dringen, is in de praktijk uitgegroeid tot iets wat veel meer doet dan dat.
Jongeren voelen zich gezien en gehoord, kunnen hun talenten ontplooien en kansen benutten.
Hier kun je teruglezen wat het OKO-model precies inhoudt.
Het idee om deze manier van werken ook toe te passen in Zaanstad werd omarmd door de raad; de motie die we, volgend op het raadsinitiatief indienden, werd vrijwel unaniem aangenomen.
Inmiddels zijn we twee jaar verder en is het goed om de stand van zaken op te maken. Achter de schermen is hard gewerkt en dat was nodig. Het idee om met elkaar op een wezenlijk andere manier te gaan werken moest even landen bij organisatie en partners. Maar de verantwoordelijk wethouder, ROSA’s Natasja Groothuismink, zag en ziet de meerwaarde van de aanpak en inmiddels kun je zeggen dat het idee echt geland is.
Op basis van het IJslandse model ligt er nu het Zaans Preventie Model, een aanpak die zich richt op het versterken van beschermende factoren en het terugdringen van risico’s in de leefomgeving van jongeren, met als doel: een veilige, gezonde en kansrijke omgeving voor de jeugd.
En was het in eerste instantie de bedoeling om de aanpak in een klein gebied uit te proberen, inmiddels is besloten om de aanpak Zaanstad-breed in te voeren. En dat kunnen we natuurlijk alleen maar toejuichen: niet alleen een kansrijke omgeving, maar ook gelijke kansen, ongeacht waar je woont in onze gemeente. De regie ligt bij de gemeente, maar het moet gebeuren in de stad. Omdat het voorveld een onmisbare rol speelt als het gaat om preventie, is er in 2024 gestart met netwerkbijeenkomsten met alle partners.
En nu was daar de presentatie van het Zaans Preventie Model, met een bijeenkomst met alle betrokkenen in de Bullekerk. Een ‘uitverkochte’ Bullekerk, meer dan honderd professionals uit het voorveld waren aanwezig om te horen en te zien waarom het belangrijk is dat we het samen anders gaan doen. Wijkteams, jongerenwerk, onderwijs, jeugdteam, opvang, cultuur, sport: alle velden die een rol spelen in de omgeving waarin jongeren opgroeien waren vertegenwoordigd. En de jongeren zelf, leerlingen van het Zaanlands Lyceum, namen plaats aan de tafels voor de gesprekken. Zelfs de presentatie van de hele middag was in handen van twee leerlingen. Kikid, de organisatie die met voorstellingen voor jongeren op basisscholen en het voortgezet onderwijs belangrijke onderwerpen uit hun leefwereld bespreekbaar maakt, speelde een deel uit hun nieuwe voorstelling. Hierin werd op indringende wijze de invloed op jongeren van prestatiedruk en sociale media zichtbaar gemaakt.
De bewezen werking van het IJslands model werd kort toegelicht, waarin benadrukt werd dat de aanpak in de Zaanse variant zich richt op het vergroten van het welbevinden van de jongere. Primaire preventie, dus helemaal aan de voorkant, waarmee de kans op het ontstaan van problemen aanzienlijk verkleind wordt. Je wordt gezien en gehoord. Niet omdat je een hulpvraag hebt, maar omdat je er toe doet.
En dat ‘gehoord’ worden is meteen het startpunt. Het Zaans Preventiemodel start met een enquête op de Zaanse middelbare scholen. De informatie die dit oplevert geeft richting aan wat we gaan doen. In de daarop volgende gesprekken met de mensen die het moeten doen worden concrete acties uitgewerkt.
Het is een start, en zoals al gezegd werd bij de presentatie; het is een kwestie van volhouden. Dit is een aanpak die een lange adem vraagt en dus ook langdurige inzet en betrokkenheid van alle partners en de gemeente als regievoerder van de aanpak. Uiteindelijk gaat het erom dat we kunnen zeggen dat deze manier van werken een vanzelfsprekendheid is geworden.
Het enthousiasme waarmee het model werd ontvangen stemt hoopvol. Het heeft even geduurd voordat ons initiatief op gang kwam, maar in het krachtenveld van gemeente en partners is dit een mooi resultaat. Vrij naar een citaat van Ruud Pauw: “We gaan de stad een stukkie mooier maken,” deze keer voor onze jongeren.
Wordt vervolgd!
Lees hier de raadsinformatiebrief over de vervolgstappen.
