ROSA over beeldkwaliteitsplan Het BLOK


De gezinnen die in 1919 en 1920 de nieuw opgeleverde woningen aan het Blok betrokken, moeten zich in het paradijs gewaand hebben. Vanuit hun tochtige houten, vaak éénkamer woningen kwamen ze in een stenen huis terecht met aparte keuken, slaapkamers en toilet. In totaal verrezen in deze jaren 84 woningen op Het Blok. Initiatiefnemers waren destijds de jonge woningbouwverenigingen Patrimonium en de Volkswoning, gesteund door lokale ondernemers. De woningen zijn destijds gebouwd als kwalitatieve en gezonde woningen voor arbeiders na de invoering van de Woningwet in 1901. Deze wet was erop gericht dat iedere te bouwen woning voldeed aan vereisten om de ongezonde situatie uit de late 19e eeuw te doorbreken. De aandacht voor het geestelijk en fysiek welzijn van de arbeiders, zowel wat betreft hun woningen als met de aanleg van een wandelpark, is, vergeleken bij andere industriële gebieden in Nederland, tamelijk vroeg.

De kwaliteit van de woningen en de opzet van de woonbuurt vertegenwoordigen daarmee een belangrijke periode uit de vaderlandse geschiedenis. Net als het streven naar behoud van de oude Zaanse houten huizen en de molens verdienen ook deze woningen daarom onze aandacht. Vanaf het begin dat ROSA lucht kreeg van de sloopplannen die deze buurt boven het hoofd hing, heeft zij op bovenstaand belang gewezen en gepleit voor behoud van deze en andere buurten die de Zaanstreek nog steeds bezit.

Dat werd ons door Parteon niet in dank afgenomen. Van meet af aan was het voornemen om het Blok te slopen en daar nieuwbouw te realiseren zonder ook maar enige affiniteit met het verleden te tonen. En dat terwijl elders in Nederland het belang van buurtjes als Het Blok al lang onderkend wordt en zeer geslaagde renovaties hebben plaatsgevonden. Treurig is het bovendien dat je als corporatie zo weinig respect toont voor een verleden waar je voorgangers zo overtuigend voor hebben gestreden.

Nu ligt er een door de gemeente opgesteld beeldkwaliteitsplan waarin de structuur van de wijk en de diverse bouwelementen van de woningen zijn gewaarborgd. Daarbij wordt helaas wel uitgegaan van sloop en nieuwbouw. De huidige eigenaar Parteon zal zich aan dit beeldkwaliteitsplan moeten houden bij de bouw van de nieuwe woningen.

Het beeldkwaliteitsplan is een eerste stap in het onderkennen van het unieke karakter van dit buurtje maar er zijn meer eisen waaraan volgens ROSA moet worden voldaan. Zo moeten er goede voorwaarden komen voor de huidige bewoners op een terugkeergarantie en moet de sociale cohesie, die in deze buurt sterk aanwezig was, niet verloren gaan. Ook is nog niet duidelijk hoeveel huurwoningen terugkomen en of er ook koopwoningen worden gerealiseerd. En wat gebeurt er met de rest van de buurt waar woningen uit latere bouwperiodes ook vragen om onze aandacht.

ROSA zal de ontwikkelingen uiterst kritisch blijven volgen voor zowel Het Blok als al die andere buurtjes die stille getuigen zijn van zo’n belangrijke episode uit de geschiedenis van de Zaanstreek, als onderdeel van de sociale verheffing van haar arbeiders.

(Voor meer informatie over het beeldkwaliteitsplan-zie bijlage)