Op 28 mei presenteerde het College van B&W de jaarlijkse kadernota. De fractievoorzitters van de politieke partijen in de gemeenteraad gaven hierop hun reactie. ROSA-voorman Ruud Pauw pleitte in zijn bijdrage onder meer voor het terugdraaien van de bezuinigingen op de bibliotheken en cultuureducatie, het sterk inzetten op de toeristische sector, sociale woningbouw en duurzaamheid (en dus géén A8-A9) en natuurlijk tegen de bouw van het cultuurcluster.
Voorzitter,
In haar voorwoord schrijft het college vol enthousiasme dat na jaren van bezuinigingen, in totaal werd er zo’n 60 miljoen bezuinigd, daar nu de vruchten van worden geplukt. De basis is op orde, investeringen in mensen en stad zijn doorgegaan. Het herstel van de economie begint langzaam, maar gestaag door te zetten.
Het zijn wat ons betreft uiterst zure vruchten, want er zijn de afgelopen jaren zeer zware klappen gevallen. Klappen die wij moeten hebben incasseren door de bezuinigingen vanuit Den Haag en waarvan nog geenszins duidelijk is of het einde hiervan al in zicht is. U schrijft daarom ook diverse malen dat rond de algemene uitkering nog vele onduidelijkheden zijn. De beëindiging van de vergoedingsregeling proces verbaal is daar een voorbeeld van. Maar ook uit de herijking van het gemeentefonds spreekt die onzekerheid. De afgelopen jaren zijn er wat ons betreft door de opgelegde bezuinigingen beleidskeuzes gemaakt die onze goedkeuring niet hebben kunnen krijgen. Met name op het gebied van welzijn en cultuur zijn de druiven behoorlijk zuur.
Des te opvallender is het resultaat van de jaarrekening 2014. Een positief resultaat van 12,4 miljoen, waarvan 12,2 miljoen wordt toegevoegd aan het investeringsfonds om het Plan voor de Stad verder vorm te geven. Maar wat is het Plan voor de Stad? Daarover gaat de raad zich de komende tijd buigen. En daaruit zullen ongetwijfeld wensen volgen. Maar het storten van de 12,2 miljoen in het Investeringsfonds betekent op dit moment vooral het uitvoeren van daar reeds genoemde projecten. Zowel voeding als onttrekking aan het Investeringsfonds beginnen inmiddels gelijke tred te houden met deze donatie aan het Investeringsfonds. Dus welke beleidsvrijheid is er nu feitelijk om nieuwe projecten toe te voegen? ROSA kan zich daarentegen goed voorstellen dat een deel van de 12,2 miljoen als incidentele baat wordt ingezet voor het terugveroveren van voorzieningen die anders mogelijkerwijs verloren dreigen te gaan en daarmee de sociale infrastructuur zullen ontwrichten.
Er zijn nogal wat zaken op te noemen die bepaald niet zo’n rooskleurig beeld geven als het geschetste optimisme waarmee het college pleegt (of: meent) de publieke opinie te moeten bespelen. Wij konden dit ook al lezen in De Staat van de Stad. Maar wij vinden in de stukken ook de verhoging van de verliesvoorziening voor RON en grex Hoogtij met 8,5 miljoen en de aanvulling die nodig is op de Algemene Reserve Grondzaken. Wij constateren dat het inlopen van onderhoudsachterstanden in de openbare ruimte is veranderd in het oplopen van de onderhoudsachterstanden met 460.000 euro.
Wij weten inmiddels welke incidentele en structurele kosten het college wil maken voor de realisatie van het cultuurcluster. Het zijn huiveringwekkende bedragen met een enorm risico. Deze stad verdient cultuur in plaats van stenen. College, heroverweeg dit krankzinnige plan.
Eens in de zoveel jaren zie je het terugkomen: Er moeten zoveel huizen gebouwd worden want anders dreigt een tekort aan woningen in de Metropoolregio. Nu hebben planologen becijferd dat er minstens 300.000 bij moeten komen, zo’n 30.000 voor het Zaanse. College, ROSA kan u verzekeren: Er zijn nu al tekort woningen en dan vooral goede sociale huurwoningen, getuige de enorme wachtlijst voor starters. Maar er gebeurt nauwelijks iets om dit probleem te tackelen. (Sterker nog, bij sloop worden structureel minder huurwoningen teruggebouwd). In het Stadskantoor komen koopwoningen voor starters, Provily/Slibkuil wordt voor hogere inkomensgroepen en er zijn nog steeds veel leegstaande kantoorpanden en monumenten. De mogelijkheid om in Zaanstad een huurwoning te verkrijgen voor mensen die van elders komen wordt daarentegen vergroot en maakt de kans voor de eigen inwoners voor een huurwoning nog kleiner. Uit de staat van de stad blijkt dat de Zaanse strategie van jaar en dag (sinds Zaans evenwicht) om hogeropgeleiden naar Zaanstad te ‘lokken’ nauwelijks effect heeft op de totale werkgelegenheid. 12 hogeropgeleiden die zich hier vestigen kunnen mogelijkerwijs tot 1 baan voor een lager opgeleide zorgen. (Toerisme levert die banen wel op)
Het rijksbeleid zorgt voor financiële onzekerheid. Dat is erg vervelend. Maar de reactie moet volgens mij niet zijn daarom zijn we voorzichtig, maar juist we zullen zo goed mogelijk lobbyen en zorgen dat we gewoon voldoende geld hebben voor het sociale domein en zaken zoals beschermd wonen. Het rijksbeleid levert niet alleen financiële onzekerheid op, maar ook veel onduidelijkheid en misstanden met de pgb’s?
In de kadernota staat dat de gemeente investeert in de participatie van inwoners. Hoe dan? We wachten met spanning op het herziene vrijwilligersbeleid en willen graag dat voor de vrijwillige inzet en maatschappelijke instellingen zoals buurtcentra voldoende financiële middelen komen in de begroting voor de komende jaren.
Dan over ambitie in het onderwijs. Onlangs hebben we input gegeven voor de Lea. Daar wil men bijvoorbeeld de doorstroom naar de havo/ vwo stimuleren. Als je die ambitie hebt, moet je wat ROSA betreft niet al het geld vastzetten in een investeringsfonds maar nu al fors inzetten op het bevorderen van de leescultuur. Iedereen weet dat begrijpend lezen namelijk een belangrijke voorwaarde is voor betere leerresultaten. Bevorderen van de leescultuur doe je door bibliotheken voldoende financiële middelen te geven.
Voor de andere wensen van de Lea, bijvoorbeeld gezondheid/ beweging, integrale kind centra moeten we dan wel voldoende middelen beschikbaar stellen. Net als voor cultuureducatie op scholen.
Op het gebied van gezondheid kunnen we meegaan in de ambitie van het college maar wij zouden graag nog een stap verder gaan. Ooit hebben we een motie ingediend die stelde dat we in raadsbesluiten het gezondheidsaspect bekijken net zoals we nu juridische en financiële gevolgen bij elk voorstel benoemen, want we economiseren alles. Waarom zou je wel financiële gevolgen van alle voorstellen in kaart brengen en niet de gevolgen voor het welbevinden en gezondheid?
Over het milieu valt zoals altijd veel te melden. Er is veel gerealiseerd, maar er moet nog veel meer gerealiseerd worden om de klimaatdoelstellingen te realiseren. ROSA vreest dat de ambities voor een Klimaatneutraal Zaanstad in 2020 in het huidige tempo niet gehaald zullen worden. Sterker nog, de voorbereidingen voor de doortrekking A8-A9 gaan onverminderd door en er schijnen plannen te zijn om de autobereikbaarheid van het Noorzeekanaalgebied te verbeteren.
Tot slot nog een opmerking over toerisme. Wat laten we daar toch een kansen liggen. De komende jaren zal volop moeten worden ingezet op deze bedrijfstak. Het is relatief schone werkgelegenheid, juist ook voor lager opgeleiden, en het dwingt ons om de stad nog mooier te maken die hij nu al is. Zet Zaanstad toeristisch op de kaart als Zaanstad-Windmill City.