What’s in a name?


Het zal u waarschijnlijk ontgaan zijn, maar binnenkort heeft Zaanstad er weer een paar volslagen idiote straatnamen bij. De Commissie Straatnaamgeving heeft zichzelf overtroffen.  

Eerder al uitten wij kritiek op het feit dat de paden op sportpark De Omzoom genoemd werden naar, laten we het voorzichtig zeggen, niet bovenmatig succesvolle sporters:

https://www.rosa-zaanstad.nl/nieuws/sneller-hoger-sterker/

Maar goed, hier ging het nog om een sportpark en de voor eeuwig geëerden hadden daar in elk geval iets te zoeken – ook al kan hun specifieke sport er nou juist niet beoefend worden.

Onlangs echter presenteerde het college de namen van zes nieuwe straten op het terrein van de voormalige Fortuinschool in Krommenie. Die straten zullen worden vernoemd naar molenonderdelen, want, zo stelt de Commissie Straatnamen, dat is ‘een thema dat aansluit bij de namen van straten die al bestaan in de buurt en vernoemd zijn naar molens, zoals bijvoorbeeld Fortuinlaan en Witte Duifstraat.’ Wat was er dus eenvoudiger en logischer geweest dan die zes nieuwe straten óók naar molens uit Krommenie te noemen? Er zijn er nog genoeg beschikbaar, zo leert een vlugge blik in Boorsma’s ‘Duizend Zaanse molens’: De Vos, De Doos, De Fenix, De Vink, De Mildheid, De Abraham, De Vrijheid, De Samson, De Goede Verwachting, De Fok, De Pulp. Maar nee, het moesten juist molenónderdelen zijn. Waaronder ook het Zaagraam – terwijl er in heel Krommenie zegge en schrijve één houtzaagmolen heeft gestaan.

Dat is ergerlijk. Maar het kan helaas ook potsierlijk.

In de wijk Kreekrijk, de noordelijkste uitbreiding van Saendelft, zullen de straten genoemd worden naar – schaakstukken! De Pion, Het Paard, De Toren, De Dame… En omdat er nu eenmaal niet zo veel verschillende schaakstukken zijn, werden er termen als Schaakbord, Gambiet en Rokade aan de lijst toegevoegd. En zelfs dat was niet voldoende, want de Commissie hield tot haar schrik nog twee straten over. Die hebben ze dus maar, uit de dikke duim, naar Beemdgras en Kamgras genoemd. Waren de termen Eindspel en Offer te negatief? Zouden de namen Pat en Mat associaties oproepen met Tjechische klusjesmannen?

Kreekrijk is genoemd naar de kreken die in de IJzertijd vanuit het Oer-IJ door dit gebied slingerden. Op hun oevers woonden de eerste ‘Zaankanters’. Wat was het prachtig geweest als we die historie in de straatnamen hadden teruggevonden. Langhuis, spieker, waterput, tuinwal… Misschien ook de granen die er verbouwd werden, zoals spelt en emmerkoorn. Linzen en bonen. En daaromheen de kenmerkende wilde vegetatie uit die tijd: gagel, bilzenkruid. In de buitenste ring waternamen als estuarium, delta, getijdekreek. En wie weet zelfs mythologische namen als die van de Keltische godin Sianna of, beter bekend, onze eigen Vrouw Holle.

Dat zouden namen zijn geweest die recht hadden gedaan aan de plek en de historie. Door zulke straten hadden Zaanse kinderen vol verwondering kunnen dwalen, die namen hadden hen wellicht aangezet tot vragen stellen en verder onderzoek naar hun eigen omgeving en verleden.Op zijn minst hadden ze zich in een sprookje kunnen wanen.

Maar nee, de Commissie Straatnamen koos voor De Loper en twee plukjes willekeurig groen. Het had ook Tomatensoep kunnen worden. Wattenstaafje. Loopneus.

Wie zitten er eigenlijk in zo’n Commissie? Wat gaat er in die mensen om? In elk geval niet de Zaanse geschiedenis of liefde voor het erfgoed, dat moge duidelijk zijn. Want dit zijn de namen dus.

En er is niets meer aan te doen, in alle eeuwigheid.